Làm sao biết da bị đồi mồi?

Các đốm đồi mồi là các vùng da nhỏ bị đổi màu (tăng sắc tố da), các vùng bị ảnh thường là mặt, tay, chân và các vùng da khác tiếp xúc thường xuyên với mặt trời. Chúng thường xuất hiện phổ biến ở những người trên 40 tuổi nhưng cũng có thể sớm hơn trong một vài trường hợp.

Nguyên nhân gây ra đồi mồi

Chứng tăng sắc tố da là tình trạng phổ biến do sắc tố - các sắc tố tự nhiên nằm trong da- được sản sinh quá nhiều tạo nên các đốm sậm màu và khiến sắc da trở nên không đều. Chứng tăng sắc tố da có thể ảnh hưởng đến màu sắc của da ở bất kì nước da nào mặc dù chúng thường xảy ra ở những người có nước da tối màu hơn và không có sự phân biệt giới tính.

Vùng trán với các đốm đồi mồi có thể nhìn rõ của một người trung niên — Đồi mồi xảy ra ở người trên 40 tuổi - chúng thường xuất hiện ở mặt, bàn tay, cánh tay và vai.

Hình ảnh bàn tay đang đan vào nhau — Đồi mồi có xu hướng xuất hiện ở các vùng da tiếp xúc nhiều với mặt trời, như là mu bàn tay

Có nhiều lý do giải thích tại sao mọi người có thể mắc phải chứng tăng sắc tố da, bao gồm tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng mặt trời, tia UV, khuynh hướng di truyền học, độ tuổi, do ảnh hưởng của hooc môn, da bị viêm hay bị thương tổn. Có nhiều dạng rối loạn sắc tố da, một trong số đó là gây nên các đốm sắc tố.

Các đốm đồi mồi (lentigo senilis hay lentigo solaris) là một dạng của các đốm sắc tố.

Thường được thấy ở tay, mặt, các vùng vai ngực hở hoặc các vùng thường xuyên tiếp xúc với mặt trời khác, các đốm đồi mồi thường là các mảng da tối màu, nhỏ, và dẹt (thường là từ nâu nhẹ cho đến đen). Chúng có xu hướng xuất hiện ở các vùng da tiếp xúc nhiều nhất với mặt trời, như là mu bàn tay, mặt, cẳng tay, trán và vai. Sự xuất hiện các đốm sắc tố này thường làm bệnh nhân ngượng ngùng, đặc biệt nó thường đi kèm với lão hóa.

Mặc dù các đốm sắc tố thường ít gây hại tuy nhiên cũng có thể ở các dạng có thể làm chết người như trong các trường hợp mắc phải khối u ác tính. Do đó cần kiểm tra thờng xuyên các bệnh ngoài da, đặc biệt là các đốm sắc tố.

Nếu đốm sắc tố thay đổi kích thước, hình dạng, màu sắc, hoặc bị ngứa hay chảy máu, cần đến gặp bác sĩ da liễu để xác định tính nguy hiểm của nó.

Các đốm sắc tố được gây ra bởi sự gia tăng hoạt động của melanocytes- là các tế bào tạo hắc tố, được đặt tại lớp đáy của biểu bì. Màu da không phải là yếu tố quyết định mà là hoạt động của các tế bào biểu bì tạo sắc tố này.

Trong tế bào biểu bì tạo sắc tố là các hạt sắc tố nhỏ, được gọi là melanosomes, có chứa tyrosinase (enzim sắc tố là nhân tố chính của sự sản sinh hắc tố) và sắc tố tổng hợp. Chúng được vận chuyển từ các tế bào biểu bì tạo sắc tố đến keratinocytes - có xấp xỉ khoảng 30 keratinocytes trên một tế bào biểu bì tạo sắc tố.

Minh họa về Chứng tăng sắc tố da — Tyrosinase là loại enzim tạo nên sắc tố và trong nhiều trường hợp mà sự sản sinh sắc tố không bị ngăn chặn, các đốm da tối màu sẽ xuất hiện

Sắc tố hấp thu UV từ các tia cực tím để bảo vệ cho da. Miễn là hạn chế tiếp xúc với mặt trời, thì sẽ không bị cháy nắng.

Tuy nhiên, nếu da tiếp xúc quá mức với mặt trời, trong một khoảng thời gian dài, hoạt động của các tế bào biểu bì tạo sắc tố sẽ gia tăng và sản sinh ra rất nhiều sắc tố. Dẫn đến sự xuất hiện của các đốm đồi mồi ở các vùng tiếp xúc nhiều, như mặt, tay và vùng ngực vai hở.

Khi làn da bị lão hóa, số lượng các tế bào biểu bì tạo sắc tố sẽ giảm nhưng những tế bào đang tồn tại sẽ tăng kích thước và sự phân phối của chúng trở nên nổi bật hơn.

Sự điều chỉnh các melanosomes ít được kiểm soát hơn. Những thay đổi về mặt sinh lý này có thể giải thích sự tăng đồi mồi ở người trên 40 tuổi.

Cuối cùng, yếu tố di truyền học cũng có vai trò trong việc hình thành các đốm đồi mồi. Nếu cha mẹ mắc phải các đốm đồi mồi, thì thế hệ tiếp có cơ hội mắc bệnh cao hơn.